Porażka wyborcza jako katalizator zmian w europejskich partiach politycznych

Porażka wyborcza jest immanentnym etapem każdej kariery politycznej, zarówno jednostek, jak i partii politycznych. Może stanowić wydarzenie na tyle destrukcyjne, że spowoduje zniknięcie partii ze sceny politycznej, ale równie dobrze może stać się czynnikiem stymulującym pozytywną zmianę, np. przyjęcie nowej strategii działania, odnowę programową, lepszą komunikację wewnętrzną i komunikację z wyborcami, co w konsekwencji doprowadzi do sukcesu wyborczego w przyszłości.

Głównym celem projektu jest identyfikacja czynników wpływających na charakter, głębokość, zakres i skutki adaptacji partii politycznych do rzeczywistości, w której przychodzi im funkcjonować po przegranych wyborach. W tym kontekście zespół badawczy analizuje zarówno wpływ zmiennych obiektywnych, takich jak faza rozwojowa partii, poprzedzający porażkę status polityczny ugrupowania (czy była partią rządzącą, współrządzącą, opozycyjną), jak również wpływ zmiennych subiektywnych, czyli sposób postrzegania i interpretacji przyczyn niekorzystnego wyniku wyborczego przez partyjne gremia decyzyjne.

Badania jakościowe prowadzone są w partiach w Polsce, Wielkiej Brytanii i Belgii, a badania ilościowe w partiach z państw członkowskich UE oraz Szwajcarii i Norwegii. Realizacja projektu przyczyni się do lepszego zrozumienia dynamiki funkcjonowania europejskich partii politycznych w kontekście ich adaptacji do impulsów płynących z otoczenia społecznego (rozumianych jako udzielenie lub odmowa poparcia w wyborach parlamentarnych).

Dotychczasowe badania nad porażkami wyborczymi koncentrowały się najczęściej na poszukiwaniu przyczyn niekorzystnego wyniku wyborczego i ograniczały się albo do partii politycznych z jednego narodowego systemu partyjnego, albo wręcz do jednej partii. Brakuje jak dotąd przekrojowych pogłębionych studiów na temat wpływu porażek wyborczych na partie polityczne, które wykraczałyby poza analizy przypadków, pozwoliły na formułowanie wniosków i prawidłowości weryfikowalnych w powtarzających się sytuacjach i okolicznościach. Projekt ma ambicję wypełnić tę lukę.

Najważniejszym efektem projektu będzie monografia pt. Electoral Defeat and Party Change: From Makeover to Retouching (Palgrave Macmillan 2022).